انواع شخصیت :
1- شخصیتهای
قالبی ؛ شخصیتهای قالبی شخصیتهایی هستند که نسخه ی بدل یا کلیشه ی شخصیتهای دیگری
، میباشند . این شخصیتها از خود هیچ تشخصی ندارند ، ظاهرشان آشنا و صحبتشان قابل
پیشبینی است .نحوه ی عملشان مشخص است چرا که ما با آن قبلاً آشنا شدهایم . مثلاً
کسی که ادای جاهل ها را در می آورد یا تقلید هنر پیشه ی معروفی را میکند ، شخصیتی
قالبی را ارائه می دهد . تمام شخصیتهایی که می توان واژهی « نما » یا « مآب » را
پشت سر آنها اضافه کرد ، شخصیتهای قالبی هستند ؛ مثل روشنفکرنما ، مظلومنما ،
مقدسنما ، فرنگینما و ... که از رفتار و گفتار آشنای آنها به خصوصیتهای قالبی
شخصیت آنها پی می بریم !
2- شخصیت های قرار
دادی ؛ شخصیتهای قرار دادی افراد شناخته شده ای هستند که مرتباً در نمایشنامه ها و
داستان ها ظاهر میشوند و خصوصیتی سنتی و جا افتاده دارند . شخصیتهای قرار دادی ،
به شخصیتهای قالبی خیلی نزدیکند و گاه تشخیص این دو از هم دشوار است . این نوع
شخصیتها اولین بار در نمایشهای کلاسیک ظاهر شده اند . در قصههای قدیمی ؛ غول ها ،
دیوها ، جن ها ، پری ها ، جادوگرها ، آدم های خسیس شخصیتهای قرار دادی به حساب می
آیند . از دیگر شخصیتهای قرار دادی در قصه ها میتوان به دلقک ها ، عیار ها ( مظهر
جوانمردهایی زیرک و نیک نفس ) ، پهلوانان (طرفدار عدل و راستی) ، وزیران دست
راست ( دارای سیرتی نیکو ) ، وزیران دست چپ ( داری سیرتی اهریمنی ) اشاره کرد .
3- شخصیتهای نوعی (
تیپ ) ؛ شخصیت نوعی یا تیپ نشان دهنده ی خصوصیات گروه یا طبقه ای از مردم است که
او را از دیگران متمایز می کند . شخصیت نوعی نمونه ای است برای امثال خود . به طور
مثال : پرفسورهای گیج و یا وکیل های حیله گر . نکته ی مهم آنکه اگر با گذشت زمان ،
خصوصیتهای گروهی یا طبقه ای شخصیتهای نوعی دستخوش تغییر شود ، این شخصیتها دیگر به
عنوان شخصیت نوعی محسوب نمیشوند بلکه به عنوان شخصیتهای قراردادی از آنها یاد می
شود . به طور مثال ، شخصیت « داش آکل » در زمان ما به تدریج خصوصیات نوعی خود را
از دست می دهد و ویژگیهای شخصیتهای قرار دای را به خود می گیرد چرا که در جامعه ی
امروز ، دیگر لوطی ها آن از خود گذشتگی ها و خصلتهای جوانمردانه ی گذشته را ندارند .
4- شخصیتهای تمثیلی
؛ ثمثیل ارائه ی شخصیت ، اندیشه یا واقعه است به طریقه ای که هم خودش را نشان بدهد
و هم چیز دیگری را ؛ به عبارت دیگر تمثیل یک معنای آشکار دارد و یک یا چند معنای
پنهان . شخصیتهای تمثیلی ، شخصیتهای جانشین شونده هستند به این معنا که شخصیتهای
تمثیلی جانشین فکر و خلق و خو و خصلت و صفتی میشوند ؛ مثل آقای دیو سیرت ، خانم
خوش طینت .
5- شخصیتهای نمادی ؛ نمادگرایی تجسمِ احساس هستی
ها و جوهر هایی است که قبلاٌ درک نشده باشد و جز به شکل نمادین خاصی هم قابل درک
نباشد . شخصیت نمادین ، شخصیتی است که عمل و گفتارش مخاطب را به چیزی بیشتر از
خودش راهنمایی کند ؛ مثلاً مخاطب شخصیتی را تجسمی از وحشی گری ببیند .
5- شخصیت همه جانبه
؛ شخصیتهای همه جانبه با جزئیات بیشتر و مفصل تر تشریح و تفسیر میشوند . خصوصیات
آنها ممتاز تر از شخصیتهای دیگر اثر است . از آنجا که داستان بر خلاف زندگی نمیتواند
به همه ی شخصیتها توجه یکسانی داشته باشد ، شخصیت اصلی اثر ، به طور کامل ترسیم می
شود و شخصیتی همه جانبه میشود .